Zmartwiony? Nerwowy?

Rozróżnienie między zaburzeniami lęku a „normalnym” lękiem nie zawsze jest jasne.

CO JEST NORMALNE?

Każdemu z nas zdarza się być zdenerwowanym lub niespokojnym  – na przykład występując publicznie, albo przeżywając trudności finansowe. Jednakże, dla niektórych osób lęk staje się tak częsty, lub tak silny, że zaczyna przejmować kontrolę nad ich życiem.

Jak możesz stwierdzić, czy codzienne lęki to już objaw stanu chorobowego? To nie jest łatwe. Lęk ma wiele różnych form – takich jak ataki paniki, fobia i niepokój społeczny – a rozróżnienie pomiędzy oficjalną diagnozą o chorobie, a „normalnym” lękiem nie zawsze jest oczywista.

Dlatego też, pierwszym krokiem jest sprawdzenie: jeśli którekolwiek z poniższych objawów występują regularnie – warto porozmawiać z lekarzem.

Charakterystyka uogólnionego zaburzenia lękowego – najszerszego rodzaju lęku – to zbytnie zamartwianie się na temat codziennych spraw dużych i małych. Ale co to znaczy „zbytnie”?

W przypadku uogólnionego zaburzenia lękowego oznacza to trwałe, niepokojące myśli przez większość dni w tygodniu, trwające przez około sześć miesięcy. Dodatkowo lęk musi być tak natarczywy, że zakłóca codzienne życie i towarzyszą mu widoczne objawy, takie jak zmęczenie.

„Rozróżnienie między zaburzeniami lękowymi, a normalnym lękiem polega na tym, że emocje wynikające z zaburzeń lękowych powodują wiele cierpienia i dysfunkcji”, mówi Sally Winston, doktor psychologii, Dyrektor Instytutu Lęku i Stresu i Gęstości w Maryland w Towson (USA).

PROBLEMY ZE SNEM

Kłopoty z zasypianiem lub snem, związane są z szerokim spektrum zdrowia, zarówno fizycznego, jak i psychologicznego. I oczywiście nie jest tu rzeczą niezwykłą przewracać się z boku na bok i wiercić się w nocy w związku z niepokojem lub podnieceniem, przed dużym wystąpieniem lub rozmową kwalifikacyjną.

Natomiast jeśli chronicznie masz problem z zaśnięciem, leżysz godzinami w łóżku, zmartwiony lub poruszony – rozmyślając konkretnych problemach (jak pieniądze), albo o żadnym szczególnym – może to oznaczać stan chorobowy – zaburzenie lękowe. Według niektórych szacunków, połowa wszystkich osób z uogólnionym zaburzeniem lękowym doświadcza problemów ze snem.

Innym symptomem choroby może być uporczywy lęk. Wstajesz rano i czujesz, że w głowie masz gonitwę myśli, odczuwasz lęk i nie możesz się uspokoić.

IRRACJONALNE OBAWY

Niektórych lęków w ogóle nie można generalizować; są one powiązane z określoną sytuacją lub rzeczą – jak latanie, zwierzęta lub tłumy. Jeśli strach staje się przytłaczający, destrukcyjny i wykraczający poza rzeczywiste ryzyko, to jest znamienny znak fobii, rodzaju zaburzeń lękowych.

Fobie mogą być kalectwem, ale nie zawsze są one oczywiste. W rzeczywistości mogą się nie ujawnić, dopóki nie skonfrontujesz się z konkretną sytuacją i nie odkryjesz, że nie jesteś w stanie przezwyciężyć wynikającego z niej strachu. „Człowiek, który boi się węży, może bez problemu funkcjonować przez lata”, mówi Winston. „Ale potem nagle ich dziecko chce wyjechać ze znajomymi na kemping, i wtedy pojawia się lęk i zdają sobie sprawę, że potrzebują leczenia.”

NAPIĘCIE MIĘŚNIOWE

Niewielkie napięcia mięśni – objawiające się jako zaciskanie szczęki, ugniatanie pięści lub prężenie mięśni w całym ciele, często towarzyszy zaburzeniom lękowym. Ten objaw może być tak trwały i wszechobecny, że ludzie, którzy żyli z nim przez długi czas mogą po pewnym czasie przestać odczuwać to jako dyskomfort.

Regularne ćwiczenia mogą pomóc utrzymać napięcie mięśni pod kontrolą, ale napięcie może eskalować, jeśli uraz lub inne nieprzewidziane zdarzenia zakłócą regularny cykl ćwiczeń. Nagle ludzie Ci stają się wrakami, ponieważ nie potrafią sobie poradzić z nagłym napięciem.

PRZEWLEKŁA NIESTRAWNOŚĆ

Nerwowość może się rozpoczynać w umyśle, ale często objawia się w ciele w postaci objawów fizycznych, takich jak przewlekłe problemy z trawieniem. Zespół jelita drażliwego, to stan chorobowy charakteryzujący się bólem brzucha, skurczami, wzdęciem, gazami, zaparciem i / lub biegunką – „jest zasadniczo lękiem zlokalizowanym w przewodzie pokarmowym” – mówi Winston.

Zespół jelita drażliwego nie zawsze jest związany z lękami, ale częstote dwa schorzenia występują razem i mogą się wzajemnie kumulować w poważniejsze stany. Okrężnica jest bardzo wrażliwa na stres psychiczny – i na odwrót, fizyczny i społeczny dyskomfort chronicznych problemów układu trawiennego może sprawić, że osoba poczuje się bardziej niespokojna.

TREMA

Większość ludzi odczuwa kręcenie w żołądku, zanim wystąpi przed audytorium lub znajdzie się w centrum uwagi. To normalne. Natomiast jeśli strach jest tak silny, że godziny spędzone na coachingu oraz praktyka nie łagodzą go, myślenie i niepokój z tym związany zaczynają wypełniać czas, może to świadczyć o zaistnieniu formy zaburzenia lęku społecznego (znanego również jako fobia społeczna).

Ludzie z lękami społecznymi mają tendencję do życia w niepokoju przez wiele dni lub tygodni, poprzedzających określone wydarzenie lub sytuację. Jeśli uda im się przez to przejść, mają tendencję do popadania w głęboki dyskomfort i mogą dalej przez długi czas utrzymywać w sobie lęk, zastanawiając się, jak zostali ocenieni.

SAMOŚWIADOMOŚĆ

Społeczne zaburzenia lękowe nie zawsze dotyczą wystąpień publicznych,  lub bycia w centrum uwagi. W większości przypadków lęk spowodowany jest codziennymi sytuacjami, takimi jak rozmowa jeden na jeden na imprezie lub spożywanie posiłków w małej grupie ludzi.

W takich sytuacjach osoby z społecznymi zaburzeniami lękowymi mają tendencję do odczuwania, że wszystkie oczy zwrócone są na nich. Konsekwencją tego są objawy takie jak zaczerwienienie, drżenie, nudności, obfite pocenie się lub trudności z mówieniem. Te objawy mogą być tak niszczące, że utrudniają poznawanie nowych ludzi, utrzymywanie relacji, a w przyszłości stwarzać problemy w pracy lub w szkole.

PANIKA

Ataki paniki mogą być przerażające: nagłe obrazy, przytłaczające uczucia strachu i bezradności, które mogą trwać po kilka minut. Towarzyszą im przerażające  objawy fizyczne, takie jak problemy z oddychaniem, kołatanie serca lub przyspieszone bicie serca, mrowienie lub drętwienie rąk, pocenie się, osłabienie lub zawroty głowy, ból w klatce piersiowej, ból brzucha, uczucie gorąca lub zimna.

Nie każdy, kto ma atak paniki, ma zaburzenia lękowe, ale osoby, które doświadczają ich wielokrotnie, można zdiagnozować jako z zaburzeniami panicznymi. Osoby z zaburzeniami panicznymi żyją w strachu przed czasem, miejscem i przyczyną ich następnego ataku. Mają tendencję do unikania miejsc, gdzie w przeszłości doświadczyli ataku paniki.

.

ROZPAMIĘTYWANIE

Powtarzanie się niepokojącego lub traumatycznego wydarzenia – gwałtowne starcie/utarczka, nagła śmierć ukochanej osoby – jest znakiem post-traumatycznego stresu, który ma pewne cechy podobne z  zaburzeniami lękowymi (do niedawna w rzeczywistości post-traumatyczny stres był postrzegany raczej jako rodzaj zaburzenia lękowego niż samodzielny stan).

Nawracające wspomnienia zdarzeń mogą się pojawić także w innych rodzajach lęku. Niektóre badania, w tym badanie z 2006 r. w „Journal of Anxiety Disorders”, sugerują, że niektórzy ludzie z lękiem społecznym mają podobne, nawracające wspomnienia jak przy post-traumatycznym stresie. Mogą się one nie wydawać w sposób oczywisty traumatyczne – np. publiczne wyśmiewanie. Ci ludzie mogą nawet uniknąć przypominania o tym doświadczeniu – co jest charakterystycznym symptomem świadczącym o post-traumatycznym stresie.

PERFEKCJONIZM

Drobiazgowy i obsesyjny stan umysłu, znany jako perfekcjonizm „idzie w parze z zaburzeniami lęku”, mówi Winston. „Jeśli wciąż się oceniasz, albo masz wiele lęku związanego z popełnianiem błędów lub swoim brakiem standardów, prawdopodobnie masz zaburzenia lękowe”.

Perfekcjonizm jest szczególnie powszechny w zaburzeniach obsesyjno-kompulsywnych, które od dawna uważane są za zaburzenia lękowe. „Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne mogą zachodzić subtelnie, jak w przypadku kogoś, kto nie może wyjść z domu przez trzy godziny, ponieważ makijaż musi być absolutnie perfekcyjny,  więc wciąż zaczyna malować się od nowa”, mówi Winston.

ZACHOWANIA KOMPULSYWNE

Aby zostać zdiagnozowanym z zaburzeniami obsesyjno-kompulsywnymi, obsesyjności osoby i natrętnym myślą muszą towarzyszyć kompulsywne zachowania, czy to umysłowe (mówienie sobie, że wszystko będzie w porządku) czy fizyczne (mycie rąk, rozprostowywanie rąk).

Obsesyjne i kompulsywne zachowanie stają się zaburzeniem w pełnym rozkwicie, gdy potrzeba zakończenia pewnych czynności – znanych również jako „rytuały” – staje się głównym celem w życiu – mówi Winston. „Jeśli lubisz słuchać radio na poziomie głośności 3, złamie się gałka potencjometru się i pozostanie na 4, czy byłbyś w całkowitej panice, dopóki nie da się tego naprawić?”

NISKA SAMOOCENA

Trwały brak wiary w siebie jest wspólną cechą zaburzeń lękowych, w tym uogólnionego zaburzenia lękowego i zachowań obsesyjno-kompulsywnych. W niektórych przypadkach wątpliwości mogą się obracać wokół pytania, które ma kluczowe znaczenie dla tożsamości osoby: „Co jeśli jestem gejem?” lub „Czy kocham mojego męża, tak jak on mnie kocha?”

Winston mówi, że „W zachowaniach obsesyjno-kompulsywnych,, te „napady wątpliwości” są szczególnie powszechne, gdy pytanie jest bez odpowiedzi. Wtedy tacy ludzie myślą:” Gdybym tylko wiedział, czy jestem gejem czy nie, każda z wersji byłaby w porządku „, ale „mają tę nietolerancję na niepewność, która zamienia takie pytanie w obsesję”.

/tłumaczenie własne HOMINE Poradnia Zdrowia Psychicznego/

/artykuł Amandy MacMillan z dnia 26.05.2016 dostępny w wersji oryginalnej na stronie www.health.com/

/zdjęcia ze strony www.pixabay.com/